Archeologie boven de grond
Bouwhistorisch onderzoek wordt ook wel omschreven als “archeologie boven de grond”. De term archeologie lijkt misschien merkwaardig maar door de jaren en vaak eeuwen heen worden panden verbouwd, aan de tijd aangepast, of zo grondig onderhouden dat originele onderdelen uit het zicht of helemaal verdwijnen. Je zou het kunnen zien als een puzzel van onderdelen en indelingen die is opgebouwd door de jaren heen. Panden en objecten in hun omgeving worden onderzocht op hun geschiedenis, in dit vak op hun bouwgeschiedenis. Wanneer is het pand gebouwd? Wat is er wanneer aan verbouwd? Wat is nog origineel? Wat is later toegevoegd of veranderd dat van waarde is? En hoe groot is deze waarde?
Antwoorden vaststellen op deze vragen voordat met sloop, verbouw, renovatie of restauratie wordt begonnen. Zo kan zo veel mogelijk de nog bestaande gebouwde geschiedenis worden bewaard. Bovendien wordt met bouwhistorisch onderzoek de kennis van de gebouwde geschiedenis vergroot.
Inzet bouwhistorisch onderzoek
Het onderzoek resulteert in een rapport waarin in grote lijnen de bouwgeschiedenis van het pand wordt beschreven door middel van tekst en aan de hand van afbeeldingen. Hierin wordt de bouwgeschiedenis van het pand beschreven, en wordt er een analyse van de monumentale waarden opgenomen, te weten hoge, positieve en indifferente monumentwaarde. Onderdeel van het rapport zijn waarderingsplattegronden waarin per verdieping de bouwhistorische waarden zijn aangegeven.
De eerste fase betreft documentatie en zgn. “veldwerk”: literatuur- en archiefonderzoek en bezoek aan het pand en de directe omgeving. Alle toegankelijk ruimten, tot en met de kruipruimte, worden bekeken en geanalyseerd. Vervolgens worden alle gegevens geïntegreerd en geanalyseerd resulterend in een rapportage.
Archisto werkt volgens de Richtlijnen bouwhistorisch onderzoek (2009).
Duur bouwhistorisch onderzoek
Dat hangt af van de omvang en complexiteit van het pand / van het object, en of de opdracht een bouwhistorische verkenning of een rapportage behelst: een kort of uitgebreid onderzoek. Voor een verkenning is de gemiddelde tijd tussen opdracht en de levering van een rapport 5 weken.